Kunstmatige intelligentie (AI) is in rap tempo een integraal onderdeel geworden van bedrijfsvoering binnen sectoren als finance, retail, zorg en overheid. AI-systemen optimaliseren processen, verhogen efficiëntie en maken voorspellingen op basis van data. Maar er is één aspect dat steeds nadrukkelijker onder het vergrootglas ligt: de verwerking van persoonsgegevens.
Voor bedrijven die persoonsgegevens gebruiken binnen AI-modellen, is het essentieel om te begrijpen hoe dit zich verhoudt tot de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Zeker nu de Europese AI-verordening (AI Act) definitief is vastgesteld, groeit het belang van juridische én ethische compliance. In deze blog lees je hoe je AI en privacy met elkaar verenigt, en welke concrete stappen je vandaag nog kunt zetten.
AI en persoonsgegevens: een risicovolle combinatie?
AI-modellen, zoals machine learning-algoritmes of neurale netwerken, worden vaak getraind op grote datasets waarin persoonsgegevens zitten – denk aan klantinformatie, aankoopgedrag of medische gegevens. Wanneer deze gegevens niet op correcte wijze zijn verzameld of verwerkt, schendt een organisatie mogelijk meerdere kernbeginselen van de AVG:
- Doelbinding: gegevens mogen alleen gebruikt worden voor een vooraf bepaald doel.
- Minimale gegevensverwerking: je mag alleen die persoonsgegevens gebruiken die echt noodzakelijk zijn.
- Transparantie: betrokkenen moeten weten wat er met hun gegevens gebeurt.
- Beperkte bewaartermijn: data mag niet oneindig worden bewaard.
Voeg daarbij het gebrek aan uitlegbaarheid (“black box AI”) en de kans op bias in datasets, en je hebt een juridisch mijnenveld dat niet onderschat mag worden.
Hoe voorkom je problemen? 5 aandachtspunten voor compliance
1. Voer een DPIA uit bij AI-projecten
Een Data Protection Impact Assessment (DPIA) is verplicht bij grootschalige verwerking van bijzondere persoonsgegevens of bij geautomatiseerde besluitvorming. Dit risicobeoordelingsinstrument helpt je om privacyrisico’s van AI-oplossingen in kaart te brengen én te mitigeren.
2. Ontwikkel AI met privacy by design
Privacy moet vanaf de ontwerpfase onderdeel zijn van je AI-systeem. Zorg ervoor dat je engineers en datascientists weten welke AVG-principes leidend zijn. Versleuteling, pseudonimisering en data-anonimisering zijn waardevolle technische maatregelen.
3. Documenteer grondslagen en bewaartermijnen
Elke verwerking van persoonsgegevens in een AI-model moet zijn gebaseerd op een rechtsgeldige grondslag: toestemming, gerechtvaardigd belang of contractuele noodzaak. Documenteer ook hoe lang je gegevens bewaart en waarom.
4. Train je medewerkers
Compliance is geen verantwoordelijkheid van de juridische afdeling alleen. AI-teams, marketeers en business developers moeten begrijpen wat mag en wat niet. Overweeg het behalen van een avg certificaat om aantoonbaar te maken dat je organisatie bewust omgaat met privacy.
5. Volg de ontwikkelingen in de AI Act
De AI Act stelt verplichtingen aan AI-leveranciers en -gebruikers, vooral bij zogeheten ‘hoog-risico AI’. Denk aan AI die wordt ingezet voor kredietbeoordeling, werving of gezondheidszorg. Organisaties moeten o.a. risicobeoordelingen uitvoeren, documentatie opstellen en monitoring inrichten. Een actueel overzicht van de wetgeving vind je bij de Europese Commissie.
Conclusie
De combinatie van AI en persoonsgegevens biedt enorme kansen, maar brengt ook serieuze risico’s met zich mee. Als jouw organisatie werkt met AI-toepassingen die persoonsgegevens gebruiken, dan is compliance met de AVG én de AI Act essentieel om juridische problemen en reputatieschade te voorkomen.
Begin bij het in kaart brengen van je datastromen, voer een DPIA uit en implementeer privacy by design. En vergeet niet dat bewustwording binnen je hele organisatie de sleutel is tot duurzame compliance.
Wil je aantonen dat jouw organisatie grip heeft op privacy en gegevensverwerking? Overweeg dan een avg certificaat als concreet bewijs van jouw inspanningen en professionaliteit.
