Als vrouwelijke ondernemer denk je vroeg of laat na over de balans tussen werk en gezinsuitbreiding. De komst van een kind is een prachtige mijlpaal, maar betekent ook dat je tijdelijk minder productief kunt zijn. En dan komt direct de belangrijkste vraag: waar heb je als zelfstandige eigenlijk recht op? Hoe werkt de regeling rondom betaald ouderschapsverlof en wat moet je precies regelen om zonder financiële stress aan je kraamperiode te beginnen? In Nederland zijn de verlofregels duidelijk, maar het is essentieel om te beseffen dat er een groot verschil bestaat tussen de zekerheid die werknemers genieten en de verantwoordelijkheid die bij zelfstandigen ligt. Daarom is het kennen van de regels en vooral de uitzonderingen de eerste stap naar een stressvrije start.
Wat werknemers krijgen en jij als ondernemer mist
Voor werknemers in loondienst bestaat er een vangnet van verlofregelingen die de continuïteit van het inkomen garanderen. Denk aan partnerverlof, aanvullend geboorteverlof en, inderdaad, het negen weken durende betaald ouderschapsverlof via het UWV. Voor jou als vrouwelijke ondernemer ziet het plaatje er radicaal anders uit. Je hebt via de Zelfstandige en Zwanger-regeling (ZEZ) recht op minimaal 16 weken zwangerschaps- en bevallingsverlof, wat je een uitkering op basis van je winst geeft. Maar daarbuiten houdt het op: je hebt geen recht op betaald ouderschapsverlof via het UWV. Ook een ondernemer die partner is, ontvangt geen betaald partnerverlof; dit moet volledig zelf financieel worden opgevangen. Het recht op onbetaald ouderschapsverlof bestaat theoretisch nog wel, maar aangezien dit alleen binnen loondienstconstructies geldt, is het in de praktijk niet bruikbaar voor zelfstandigen. Dit maakt een goede, proactieve voorbereiding essentieel, omdat je omzet en daarmee je inkomen direct wegvalt zodra je besluit minder te werken.
Uitdaging waar je als zzp´er tegenaan loopt
De simpele waarheid is dat betaald ouderschapsverlof simpelweg niet bestaat voor zzp’ers. Dit is dus een uitdaging waar je als zzp´er tegenaan loopt. Deze regeling is exclusief beschikbaar voor werknemers in loondienst. Waar werknemers negen weken een uitkering krijgen en daarnaast zeventien weken onbetaald kunnen opnemen, moet je als zelfstandige elk uur vrij volledig zelf bekostigen. Dit vereist dat je vooraf een solide plan maakt om je verlofperiode op te vangen.Het belangrijkste is dat je de volledige controle hebt en zelf bepaalt hoeveel financiële en mentale ruimte je wilt creëren.
Waarom een financiële buffer je grootste bondgenoot is
Als ondernemer valt je omzet direct terug zodra je minder werkt, omdat er geen werkgever is die je salaris garandeert. Tegelijkertijd stijgen de kosten vaak juist in de periode rond de bevalling door zaken als kraamzorg, de aanschaf van babyspullen, en de dagelijkse uitgaven voor de gezinsuitbreiding. Een financiële buffer is in die periode je grootste bondgenoot. Met een potje dat gelijk staat aan een paar maanden vaste lasten, hoef je niet direct weer te starten met werken tijdens je herstel en kun je alle aandacht richten op de baby en de kraamperiode . Veel ervaren ondernemers ervaren dat een buffer van drie tot zes maanden vaste lasten prettig is, omdat dit voldoende ruimte geeft om zonder haast of stress beslissingen te nemen over de herstart van je werkzaamheden en de nieuwe balans.
Slim vooruit plannen maakt je kraamperiode makkelijker
De sleutel tot een ontspannen kraamperiode ligt in planning. Veel vrouwelijke ondernemers zorgen al ver vóór de geboorte voor extra stabiliteit. Door een tijdelijke verhoging van de werkdruk creëer je een financieel kussen. Daarnaast kun je veel werkzaamheden ‘vooruit werken’:
Content en marketing: Plan en schrijf blogposts, nieuwsbrieven en social media content voor de gehele verlofperiode.
Administratie en boekhouding: Werk je administratie strak bij en regel alle belastingzaken zo ver mogelijk vooruit.
Automatisering: Zet e-mailautoresponders aan, update je website met duidelijke verlofmeldingen en automatiseer de facturatie waar mogelijk.
Het helpt ook enorm om klanten al vroeg en duidelijk te informeren over je verlofplanning, zodat iedereen weet waar hij aan toe is. Dit bouwt vertrouwen op en voorkomt onnodige vragen tijdens je verlof. In sommige gevallen is het een slimme zet om tijdelijk samen te werken met een andere, betrouwbare freelancer of collega die bepaalde operationele taken van je overneemt.
Wat als je partner ook zelfstandige is?
Wanneer zowel jij als je partner ondernemer zijn, heeft geen van jullie recht op enige vorm van betaald verlof van het UWV. Dit vereist een openhartig gesprek en strakke, gezamenlijke financiële planning. Denk samen goed na over hoeveel uren jullie beiden bereid zijn te werken in de maanden rond de geboorte, hoe jullie de inkomsten tijdelijk verdelen, en welke gezamenlijke financiële buffer jullie nodig hebben om de eerste weken zonder stress door te komen. Sommige stellen kiezen ervoor dat één van de twee in de maanden vóór de bevalling wat meer werkt, zodat er na de geboorte minder druk ligt op het gezinsinkomen. Anderen kiezen ervoor om de werktaken flexibel te verdelen, waarbij de ene partner de ochtenden werkt en de andere de middagen. Deze gezamenlijke keuzes helpen om de kraamperiode met de nodige rust in te gaan.
Houd je pensioenopbouw in de gaten
Als je minder werkt, daalt niet alleen je huidige inkomen, maar bouw je ook minder pensioen op. Dit is voor ondernemers een extra belangrijk aandachtspunt, omdat zij, in tegenstelling tot veel werknemers, geen automatische pensioenregeling hebben via hun werkgever. Wanneer je van plan bent om langere tijd minder te werken na je ZEZ-uitkering, is het verstandig om vooruit te denken over het compenseren van deze ‘pensioengat’. Een extra, gerichte spaarrekening, beleggen, of het storten van extra premies op een lijfrenterekening kan helpen om de balans op de lange termijn in evenwicht te houden. Dit zorgt ervoor dat je niet alleen nu financieel comfortabel zit, maar ook later in je leven. Win hierover altijd advies in bij een financieel adviseur om de fiscale mogelijkheden optimaal te benutten.
Met de juiste voorbereiding vergroot je je vrijheid
Het klopt dat je als vrouwelijke ondernemer minder ‘gratis’ vangnetregelingen hebt dan iemand in loondienst. Echter, je hebt juist de enorme vrijheid om zelf beslissingen te nemen die exact bij jouw unieke situatie passen. Met een goed gevulde financiële buffer, heldere communicatie en duidelijke afspraken met klanten, een slimme, geautomatiseerde planning en realistische verwachtingen over je hersteltijd, kun je met veel meer rust en vertrouwen toeleven naar de komst van je kind. Je bepaalt zelf hoe lang je vrij neemt, hoe je je bedrijf op een laag pitje draaiende houdt en welke balans tussen werk en gezin voor jou en je nieuwe gezinslid het prettigst is. Dat is de ultieme luxe van het ondernemerschap.
