Sinds 1 juli 2025 is het Nederlandse strafrecht op meerdere punten aangescherpt. Nieuwe wetgeving verhoogt de maximumstraf voor deelname aan een terroristische organisatie, biedt ruimere mogelijkheden om crimineel vermogen af te pakken en versterkt de positie van het slachtoffer in het strafproces.
Het strafrecht lijkt daardoor steeds meer te verschuiven: minder aandacht voor het helpen van daders om terug te keren in de samenleving en meer nadruk op straffen en een goede uitkomst voor slachtoffers. Maar roept dat ook meer rechtvaardigheid op?
Versterking slachtofferrechten
Een van de meest besproken veranderingen is de versterking van slachtofferrechten. Slachtoffers kunnen nu namelijk makkelijker schadevergoeding eisen en krijgen meer ruimte om hun verhaal te doen in de rechtszaal. Volgens advocaten is dit een belangrijke stap. Het geeft slachtoffers erkenning en een stem in een proces dat vaak als afstandelijk en juridisch ingewikkeld wordt ervaren.
Tegelijkertijd verandert het ook de dynamiek in het gehele strafproces. Volgens een ervaren strafrecht advocaat is het belangrijk dat deze verschuiving niet ten koste gaat van de rechten van verdachten. De balans tussen slachtoffer en verdachte blijft namelijk altijd een cruciaal onderdeel van een rechtsstaat.
Zwaardere aanpak van crimineel vermogen
Naast de nadruk op slachtoffers is ook de aanpak van crimineel vermogen aangescherpt. Justitie krijgt meer ruimte om bezittingen af te pakken die vermoedelijk met misdaad zijn verkregen. Dat klinkt logisch, maar juristen uiten hierover wel hun zorgen. In sommige gevallen lijkt het erop dat verdachten zelf moeten bewijzen dat hun vermogen legaal is, wat het beginsel van onschuld onder druk zet.
Advocaten waarschuwen dat deze uitbreiding van bevoegdheden niet mag leiden tot een omkering van de bewijslast. Als dat gebeurt, komt een belangrijk onderdeel van het strafrecht op losse schroeven te staan.
Vergelijking met andere landen
Wat opvalt, is dat Nederland zich hiermee duidelijk onderscheidt van landen als Duitsland en België. Waar deze landen namelijk inzetten op herstelrecht en terugkeer in de samenleving, kiest Nederland voor een wat strakkere lijn.
Deze koers lijkt vooral ingegeven door een groeiende maatschappelijke roep om veiligheid en een daadkrachtige overheid. Maar de vraag blijft of deze zwaardere aanpak daadwerkelijk leidt tot minder criminaliteit. Onderzoek wijst namelijk uit dat hogere straffen niet automatisch zorgen voor minder herhaling.
Het blijkt dus dat straf lang niet altijd het beste preventiemiddel is. Dat roept de vraag op of de nieuwe wetgeving vooral bedoeld is om een politiek signaal af te geven.
Gevolgen voor de praktijk
In de praktijk merken rechters, officieren van justitie en advocaten dat het strafrecht strenger is geworden. De regels zijn aangescherpt, terwijl de verwachtingen van de samenleving hoger liggen.
Wie met deze wetten te maken krijgt, doet er goed aan om zich goed te laten informeren. Een strafrecht advocaat kan uitleggen wat de veranderingen precies inhouden en wat iemands rechten en mogelijkheden zijn. De wetten mogen dan strenger zijn geworden, duidelijkheid en een eerlijke behandeling blijven belangrijk. Voor goede en eerlijke advocaten kan je hier terecht.
